İnsan vücudunda çıplak gözle müdahale edilemeyecek kadar küçük yapılara yönelik cerrahi girişimlerin yapıldığı mikrocerrahi tekniğinde cerrahi girişimler, özel ameliyat mikroskopları ve büyütücü optik gözlükler kullanılarak uygulanır. Mikro yapılar üzerinde oluşan problemlerin giderilmesi için özel olarak üretilen cerrahi aletler sayesinde cerrah, 1 mm’den daha küçük damar ve sinir gibi yapılarda oluşan hasarlanmaları onarır. Beyin ve sinir cerrahisi, üroloji, göz hastalıkları ve özellikle el cerrahisi gibi branşlar tarafından sıklıkla başvurulan mikrocerrahi tekniği ile damarlarda kan akışının devamlılığının sağlanması, yaralanmış damar ve sinirlerin onarılması, doğumsal ve edinsel olarak var olan şekil ve fonksiyon bozuklukları gibi problemlere müdahale edilir. Ayrıca ilerleyen cerrahi teknikler ve teknoloji ile birlikte rekonstruktif mikrocerrahi alanında da oldukça büyük gelişmeler kaydedilmiştir. Sakatlanmış ya da şekil bozukluğu gösteren vücut kısımlarının yeniden normal şeklinin kazandırıldığı rekonstruktif mikrocerrahi sayesinde kopmuş vücut uzuvları birleştirilerek, normal işlevlerini yerine getirmeleri sağlanır. Mikrocerrahi sayesinde saç teli kadar ince dikişler atılarak, hasarlanmış sinir yapıları onarılır ve eski fonksiyonlarını yerine getirecek şekilde tedavi edilir.
Mikrocerrahi nedir?
Loop adı verilen büyüteçli yapıya sahip gözlükler, mikroskoplar ve hassasiyet gerektiren ameliyatların yapılabilmesi için çok küçük aletlerin kullanıldığı mikrocerrahi tekniğinde, gözle görülemeyen pek çok rahatsızlık opere edilir. Cilt ve kas kesisinin az olması nedeniyle, ameliyat sonrası iyileşmenin de hızlı olduğu mikrocerrahi tekniği, iş kazalarının yol açtığı damar ve sinir yaralanmalarının yanı sıra uzuv kopmalarının onarılması ve eski işlevini sağlaması için de uygulanır. Mikrocerrahi yöntemi ile serbest doku nakli olarak tanımlanan operasyonlar yapılarak, açık yara ve doku eksiği olan bölgelere vücudun farklı bölgelerinden alınan damarlı dokuların nakli de yapılabilir. Kopan el parmağının yerine ayak parmağının nakledilmesi gibi ameliyatların mümkün olduğu mikrocerrahi sayesinde ekstremite hasarlanmaları, kopmaları, organ nakilleri ve organ kanserlerine bağlı olarak gelişen doku bozukluklarına müdahale edilebilir. Periferik sinir olarak bilinen omurilikten çıkan ve uzuvların ucuna kadar uzanan sinirlerde oluşan duyu ve hareket kayıplarının onarılmasına olanak tanıyan mikrocerrahi yöntemi ile işlevsel olan sinirler bulundukları yerden alınarak başka bölgelere transfer edilebilir. Böylece hareket kabiliyetini ve dolayısıyla işlevini kaybeden doku ve uzuvlar tekrar duyu ve hareket kazanabilir. Ayrıca sinir boyunca oluşan kesi ve parçalanmalar da mikrocerrahi yöntemi ile onarılabilir.
Mikrocerrahi ne işe yarar?
İnsan vücudunda bulunan tüm doku ve organlar, kan dolaşımına ve dolayısıyla oksijenlenmeye ihtiyaç duyar. Beklenmedik bir kaza sonucunda gelişen yaralanma ya da uzuvun kopması durumunda, ilgili doku beslenemediği için hızla ölür. Ayrıca tüm vücudu, kan damarları gibi saran sinir sistemi sayesinde duyu ve motor işlevler yerine getirilir. Vücudun hareketini ve hissetmesini sağlayan sinirlerin yaralanması ya da hasarlanması durumunda da işlev bozuklukları ve his kaybı yaşanır. Bazı vakalarda kalıcı hareket kaybına yol açan sinir hasarlanmaları, istenen hareketin yapılamamasına yol açar. Bu gibi durumlarda mikrocerrahi tekniği ile yapılan operasyonlarla tüm kemik, doku, damar ve sinir parçaları onarılabilir, tekrar bir araya getirilebilir ya da işlevini yerine getirmesi için vücudun farklı bölgesinden alınan damar, sinir ve kemik, ilgili bölgeye transfer edilebilir. Oldukça hassasiyet ve deneyim gerektiren mikrocerrahi operasyonları sayesinde yaşanan duyu ve motor kayıpları eski hâline getirilebilir. Kullanılan loop ya da mikroskop sayesinde, çıplak gözle görülemeyen bölgeler üzerinde cerrahlar, özel el aletleri ile damar ve sinirleri onararak, uzuv kayıplarını ya da işlev kayıplarını engeller. İş ve trafik kazalarının yol açtığı yaralanmaların yanı sıra, doğuştan gelen kol ve bacak anomalileri, ezilme ve yanığa bağlı olarak görülen şekil ve işlev kayıplarının tedavisi de mikrocerrahi tekniği ile yapılabilir.
Mikrocerrahide tedavi şekli nasıldır?
Mikrocerrahi tekniği, kaza ya da yaralanma sonucu hayati öneme sahip damar ve sinirlerin onarımı, ampute olmuş vücut parçalarının yerine dikilmesi, kaza, yanık ve kanser gibi sebeplerle oluşan doku kayıplarının vücudun farklı bir bölgesinden alınan damarlı yapının farklı bir yere nakledilmesi için de kullanılır. Gözle görülmesi ya da müdahale edilmesi mümkün olmayan sinir yapılarının onarılması ve dokuların dikilmesi için cerrahlar, loop adı verilen özel bir gözlük ya da mikroskop kullanarak, müdahale edilecek alana ait görüşü sağlar. Mikrocerrahi için özel üretilen ameliyat aletlerini kullanarak cerrah, ampute olmuş, yaralanmış, hasarlanmış ya da kanser vakalarında görülen doku kayıplarını onarır. Yapılan işlemin türüne göre koltuk altından sinir blokajı ya da genel anestezi altında uygulanan mikrocerrahi girişimlerinde öncelik, doku canlılığını korumak, his ve işlev kayıplarını en aza indirgemektir. Uzun ve sabır gerektiren ampute olmuş doku operasyonları sırasında cerrah, öncelikle kemik yapılarının tespitini yapar. Bazı durumlarda damar ve sinir yapılarının işlevini rahatça yerine getirmesi için kemik yapısını kısaltabilir. Kopan kemik uçlarının özel vida ve teller ile birleştirildiği mikrocerrahi girişimlerinde daha sonra kan dolaşımının sağlanması için damar ve tendon onarımı yapılır. Son olarak sinir uçlarının onarımı sağlanarak operasyon tamamlanır. Operasyon sonrasında hareket kabiliyetinin en üst seviyede olması için fizik tedavi uzmanı hekim tarafından hastaya özel bir fizik tedavi ve rehabilitasyon programı hazırlanır.
Mikrocerrahi hangi durumlarda uygulanır?
- Kas ve doku yaralanmaları ya da kayıpları
- Başparmak ve tetik parmak kopmaları
- Bir ya da daha fazla parmakta oluşan amputasyonlar
- Avuç içi yaralanmaları ve bu bölgede oluşan kopmalar
- Parmakların uç eklem kısmında oluşan amputasyonlar
- El kopması
- Ezilme
- Dirsek üstünde görülen kopmalar
- Çocuklarda görülen amputasyonlar
- Avülsiyon kırığı olarak bilinen tendonların kemik üzerinde yer alan bağlantı noktası ile birlikte kopması
- Tendon onarımı
- Damar ve sinirlerde oluşan kesiler
- Tendon ve sinir nakli gerektiren yaralanmalar
- El ya da dirsekte görülen sinir sıkışmalarına bağlı olarak görülen rahatsızlıkların tedavisi
- Kemiği ve onu besleyen damarlarla birlikte vücudun başka bir yerine nakledilmesi
- Damar doku, kas ve derinin kompozit olarak vücudun farklı bir yerine nakli
- Kas iskelet sisteminde var olan tümörlerin çıkarılması